Dit verslag is een schriftelijke neerslag van een bijdrage aan het symposium “Artsen en Abortus”, georganiseerd door het Nederlands Artsenverbond, Christian medical Fellowship, VBOK en Prof. dr. G.A. Lindeboom Instituut, op 3 februari 2007.

Wat speelt er bij de huisarts in opleiding (haio) als deze wordt geraadpleegd met het verzoek om abortus provocatus? Om hierover een indruk te krijgen is een vragenlijst gestuurd naar haio’s van het huisartseninstituut aan het ErasmusMC. De verkregen informatie omvatte naast geslacht en opleidingsjaar van de haio het volgende: het aantal verzoeken om abortus dat de haio had gekregen; het kennisniveau van de haio ten aanzien van abortus; de kwaliteit van de begeleiding door de opleider; of de haio het onderwerp lastig vond en de behoefte aan een richtlijn voor beleid bij een verzoek om abortus. De vragenlijst werd niet gevalideerd en diende enkel ter ondersteuning van een eerste inventarisatie.

Van de 53 verstuurde vragenlijsten werden er 12 beantwoord (tabel 1). Het merendeel van deze haio’s was derdejaars en had meerdere malen te maken gehad met een verzoek om abortus. De helft schatte het eigen kennisniveau in als voldoende. De begeleiding door de opleider werd doorgaans ervaren als voldoende tot goed. De meeste haio’s vonden het een lastig onderwerp. Een meerderheid gaf te kennen dat er behoefte was aan een richtlijn.

De meeste haio’s vonden het onderwerp lastig en zaten met de volgende vragen of overwegingen:

– abortus roept emoties op bij de patiënt maar ook bij de arts bij wie het verzoek wordt neergelegd; het is soms lastig om met deze (eigen) emoties om te gaan;
– abortus wordt ervaren als een beslissing over leven en dood en daarmee als een moeilijke ethische kwestie;
– de arts heeft zijn of haar eigen (voor)oordeel of (religieuze) overtuiging over abortus; wat doe je daarmee?
– het is lastig om na te gaan hoe weloverwegen het verzoek is; sommige redenen die de patiënt aangeeft zijn invoelbaar, andere niet;
– soms is er een gevoel van machteloosheid, met name als de patiënt erg jong is of als het een herhaling betreft;
– hoe goed de arts ook uitgerust is met de nodige kennis, het gevoel blijft overvallen te worden met het verzoek.

Samenvattend kunnen we stellen dat de meerderheid van de haio’s in deze groep abortus provocatus een moeilijk onderwerp vindt en de behoefte aangeeft voor een richtlijn voor het te voeren beleid.

Tabel 1. Antwoorden op de vragenlijst door huisartsen in opleiding (n=12).

Opleidingsjaar

1

2

2

2

3

3

3

3

3

3

3

3

Geslacht

m

m

m

v

v

v

v

v

m

m

m

m

Aantal verzoeken

0

1

3

2

6

10

5

0

1

2

3

3

Kennisniveau*

onv

onv

onv

onv

onv

vold

vold

onv

vold

vold

vold

vold

Begeleiding door opleider*

nvt

vold

goed

onv

wiss

onv

goed

nvt

goed

nvt

nvt

goed

Lastig?

ja

ja

ja

ja

nee

ja

ja

ja

ja

nee

ja

ja

Behoefte aan richtlijn?

ja

nee

ja

ja

ja

ja

nee

ja

ja

nee

ja

ja

*onv = onvoldoende, vold = voldoende, wiss = wisselend, nvt = niet van toepassing c.q. niet nodig gehad

PS: auteur Ümit Tas is huisarts i.o., Erasmus MC, Rotterdam