Euthanasie

Ontwikkelingen in voordeel van hulp bij zelfdoding in Australië en het Verenigd Koninkrijk

Hulp bij zelfdoding staat niet alleen in Nederland op de agenda. Ook in de rest van de wereld liberaliseren verschillende landen de wetgeving hierover of klinkt de roep daarom, waaronder…

Hulp bij zelfdoding staat niet alleen in Nederland op de agenda. Ook in de rest van de wereld liberaliseren verschillende landen de wetgeving hierover of klinkt de roep daarom, waaronder in Australië en het Verenigd Koninkrijk.

Zo legaliseerde de Australische deelstaat Queensland in september hulp bij zelfdoding. De wet gaat in per 2023. Op dit moment zijn in vijf van de zes Australische deelstaten hulp bij zelfdoding en euthanasie gelegaliseerd. Het gaat daarbij om Victoria, Western Australia, Tasmania, South Australia and Queensland. In de zesde staat New South Wales komt er binnenkort ook een wetsvoorstel.

Verder is de British Medical Association (BMA) niet meer tegen hulp bij het levenseinde (“assisted dying”), de organisatie neemt nu een “neutraal” standpunt in. Het nieuwe standpunt werd aangenomen tijdens de jaarlijkse bijeenkomst na een stemronde. Het lijkt er wel op dat er nog heel verschillend wordt gedacht binnen het BMA over hulp bij het levenseinde. Want 49% stemden voor, maar 48% stemden tegen. Er waren verder acht onthoudingen.

Een groot en uniek goed

JPV betreurt deze ontwikkelingen en is van mening dat het menselijk leven beschermd dient te worden. Elk menselijk leven is volgens de JPV een groot en uniek goed. De vereniging heeft op grond daarvan de overtuiging dat de waarde van het leven van elke mens vanaf de conceptie tot zijn natuurlijke dood onaantastbaar is en daarom onder alle omstandigheden beschermingswaardig is.

 

Reacties uitgeschakeld voor Ontwikkelingen in voordeel van hulp bij zelfdoding in Australië en het Verenigd Koninkrijk

Parlement Ierland verzet zich opnieuw tegen decriminalisering hulp bij zelfdoding

In haar in juli jongstleden gepubliceerd verslag bevestigde de commissie “Justice” van het Ierse Parlement (de Oireachtas) zijn weigering de voorgestelde wetgeving tot depenalisering van euthanasie (assisted dying) in overweging…

In haar in juli jongstleden gepubliceerd verslag bevestigde de commissie “Justice” van het Ierse Parlement (de Oireachtas) zijn weigering de voorgestelde wetgeving tot depenalisering van euthanasie (assisted dying) in overweging te nemen, waarbij zij insisteerde op het ontbreken van “voldoende wettelijke belemmeringen” in deze materie.

Lees hier het hele artikel.

Reacties uitgeschakeld voor Parlement Ierland verzet zich opnieuw tegen decriminalisering hulp bij zelfdoding

Versoepeling in voorwaarden voor euthanasie in Colombia

In een uitspraak van 21 juli heeft het Colombiaanse constitutionele hof de voorwaarden voor toegang tot euthanasie opnieuw versoepeld door de voorwaarde te schrappen dat de dood van de patiënt…

In een uitspraak van 21 juli heeft het Colombiaanse constitutionele hof de voorwaarden voor toegang tot euthanasie opnieuw versoepeld door de voorwaarde te schrappen dat de dood van de patiënt in de nabije toekomst moet worden verwacht. Hoewel het Colombiaanse wetboek van strafrecht “doden uit barmhartigheid” nog steeds strafbaar stelt, is deze bepaling de afgelopen 24 jaar onder impuls van de rechterlijke macht van haar werking ontdaan. Aangezien het parlement het niet eens kon worden over een wet, heeft het Grondwettelijk Hof tot dusver het kader voor euthanasie vastgesteld.

Lees hier het hele artikel.

Reacties uitgeschakeld voor Versoepeling in voorwaarden voor euthanasie in Colombia

‘Euthanasie veel complexer dan sommigen geloven’

Een begrafenisondernemer bracht hoogleraar ethiek van de gezondheidszorg Theo Boer en gezondheidswetenschapper en ethicus Stef Groenewoud op het idee een bundel samen te stellen waarin nabestaanden terugblikken op de euthanasie…

Een begrafenisondernemer bracht hoogleraar ethiek van de gezondheidszorg Theo Boer en gezondheidswetenschapper en ethicus Stef Groenewoud op het idee een bundel samen te stellen waarin nabestaanden terugblikken op de euthanasie van een familielid of een goede vriend(in). Het resultaat: 43 ervaringsverhalen die uitnodigen tot reflectie op de Nederlandse euthanasiepraktijk. Volgens Boer en Groenewoud is euthanasie ook een sociaal gebeuren.

Lees hier het hele artikel.

Reacties uitgeschakeld voor ‘Euthanasie veel complexer dan sommigen geloven’

Wet- en regelgeving over euthanasie in Zuid-Europa

Door mr. Patrick Garré De heer Garré is jurist bij de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid In een artikel uit het NJB vorig jaar bespreekt prof. mr. Aart Hendriks[1] uit juni…

Door mr. Patrick Garré
De heer Garré is jurist bij de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid

In een artikel uit het NJB vorig jaar bespreekt prof. mr. Aart Hendriks[1] uit juni 2020 de ontwikkelingen in verband met levensbeëindiging op verzoek in Frankrijk, Italië, Spanje en Portugal. Door de invloed van de katholieke kerk leek een dergelijk thema onbespreekbaar in deze zuidelijke Europese landen, maar door nieuwe wetgevende initiatieven en de rechtspraak van de hoogste rechtscolleges (zoals in Italië) staan euthanasie en hulp bij zelfdoding ook in die landen hoog op de maatschappelijke agenda.

Nog geen legalisering euthanasie in Frankrijk

Op het eerste zicht bestaat er in Frankrijk een absoluut verbod op euthanasie. De Franse wetgevende vergaderingen hebben tot nu toe elk voorstel tot legalisering verworpen, ook al is een groot deel van de bevolking voorstander van bepaalde vormen van levensbeëindigend handelen op verzoek. De wet Leonetti (2005, aangepast in 2016) verbiedt zinloos medisch handelen en staat toe dat de patiënt na het verlenen van palliatieve sedatie komt te overlijden, valt een diepe en continue sedatie onder palliatieve behandeling en moet de arts de wens van de patiënt respecteren om niet te worden behandeld.

Baanbrekende uitspraak in Italië

In Italië zorgde de zaak “Fabo” voor een baanbrekende uitspraak van het Constitutioneel Hof. Fabo was als gevolg van een auto-ongeluk verlamd geraakt en blind geworden. Een Italiaans parlementslid had de patiënt naar Zwitserland gebracht waar Fabo werd gedood op zijn verzoek. De volksvertegenwoordiger werd in Italië vervolgd wegens het overtreden van het verbod tot helpen bij zelfdoding. Het Constitutioneel Hof oordeelde dat hulp bij zelfdoding onder bepaalde omstandigheden echter niet strafbaar is en vroeg het Parlement om op dat vlak de nodige initiatieven te nemen. Ook in Italië zou een grote meerderheid van de bevolking euthanasie willen decriminaliseren.

Goedkeuringen in Spanje en Portugal

In Spanje en Portugal zijn reeds wetsvoorstellen goedgekeurd in de nationale parlementen die euthanasie en zelfdoding op verzoek onder bepaalde voorwaarden mogelijk maken. Het artikel van Hendriks schetst de context, de voorwaarden en de mogelijke belemmeringen (zoals de bereidheid bij artsen om de ingreep uit te voeren of uitspraken van de bevoegde grondwettelijke hoven) in deze landen in 2020. Sindsdien is in Spanje de euthanasiewet definitief goedgekeurd op 18 maart 2021 en zal deze in werking treden in juni 2021, zelfs al zou het Spaanse Constitutionele Hof de wetgeving nog ongrondwettelijk verklaren.[2] De patiënt moet lijden  aan een “ernstige en ongeneeslijke ziekte” of een “ernstige, chronische en invaliderende aandoening”, dat “voortdurend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden veroorzaakt. In tegenstelling tot de Nederlandse Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (WtL) moet de uitvoerende arts over een positief advies beschikken van de tweede arts en moet hij de euthanasie vóór de uitvoering ervan voorleggen aan de Evaluatie en Controlecommissie (CEC).

Uitvoering euthanasie door verpleegkundigen

Ook in Portugal keurde de wetgevende vergadering een voorstel tot legalisering goed dat sterk gelijkt op datgene wat in buurland Spanje van toepassing zal zijn. Het grote verschil is dat ook de verpleegkundigen, weliswaar onder toezicht van een arts, de levensbeëindigende handeling kunnen uitvoeren. Bovendien is de steun onder de Portugese bevolking beperkt (50 %) en heeft de Ethische Raad van de artsenorganisatie zich tegen deze voorstellen gekant. Het Portugees Constitutioneel Tribunaal heeft de euthanasiewet op 15 maart 2021 ongrondwettelijk verklaard. Volgens dit hoogste rechtscollege was de voorwaarde van een definitief en zeer ernstig letsel volgens de wetenschappelijke consensus te vaag om op deze basis euthanasie te kunnen uitvoeren. Het is niet duidelijk wat er nu zal gebeuren; het parlement kan het ontwerp weer intrekken of de tekst herwerken en opnieuw ter stemming voorleggen.[3]

Deze nieuwe wetgevingen lijken grotendeels op datgene wat ook in de Nederlandse WtL is voorzien, behalve de mogelijke uitvoering door verpleegkundigen (in Portugal), de strengere voorwaarden rond wilsbekwaamheid, het verplicht positief advies van de tweede arts en de voorafgaande toetsing door bijzondere commissies.

Als organisatie die opkomt voor het kwetsbare leven is Juristenvereniging Pro Vita uiteraard zeer bezorgd over deze ontwikkelingen in Europa. We wensen onze leden dan ook hierover zoveel en zo nauwkeurig mogelijk te informeren. Mocht u kennis hebben van recente ontwikkelingen op het vlak van wetgeving rond ethische thema’s (zoals euthanasie, abortus, draagmoederschap, embryo’s enz.)in andere landen, laat het ons gerust weten.

Lees hier het hele artikel van Aart Hendriks.

[1] Prof. mr. A.C. Hendriks is hoogleraar gezondheidsrecht aan de Universiteit Leiden.

[2] Europees Instituut voor Bio-ethiek: Spanje: Euthanasiewet binnenkort ongrondwettelijk verklaard? https://www.ieb-eib.org/nl/nieuws/einde-van-het-leven/euthanasie-en-geassisteerde-zelfmoord/spanje-euthanasiewet-binnenkort-ongrondwettelijk-verklaard-1985.html

[3] Europees Instituut voor Bio-Ethiek: Portugal: Euthanasiewet ongrondwettelijk verklaard, https://www.ieb-eib.org/nl/nieuws/einde-van-het-leven/euthanasie-en-geassisteerde-zelfmoord/portugal-euthanasiewet-ongrondwettelijk-verklaard-1972.html

Reacties uitgeschakeld voor Wet- en regelgeving over euthanasie in Zuid-Europa

Nog veel vragen na onderzoek over spreiding euthanasie

Het is moeilijk conclusies te trekken uit het onderzoek van Theo Boer en Stef Groenewoud naar regionale verschillen in de toepassing van euthanasie, stelt prof. dr. Paul Schnabel, die voorzitter…

Het is moeilijk conclusies te trekken uit het onderzoek van Theo Boer en Stef Groenewoud naar regionale verschillen in de toepassing van euthanasie, stelt prof. dr. Paul Schnabel, die voorzitter was van de Adviescommissie Voltooid Leven.

Er zijn in Nederland grote regionale verschillen in de mate waarin euthanasie wordt toegepast. Het vervelende is dat we niet weten hoe dat komt. Dat blijkt ook uit het artikel van Hans-Lukas Zuurman in het ND van 16 januari, waarin Stef Groenewoud (Radboud Universiteit) en Theo Boer (Protestantse Theologische Universiteit) hun onderzoek daarnaar toelichten.

Lees hier het hele opiniestuk.

Reacties uitgeschakeld voor Nog veel vragen na onderzoek over spreiding euthanasie

Ethici Theo Boer en Stef Groenewoud pleiten voor nieuw debat over euthanasie

De omgang van huisartsen met euthanasie verschilt nogal per regio, ontdekten ethici Theo Boer en Stef Groenewoud. “Ons doel is de praktijk van goede zorg rond het levenseinde beter te…

De omgang van huisartsen met euthanasie verschilt nogal per regio, ontdekten ethici Theo Boer en Stef Groenewoud. “Ons doel is de praktijk van goede zorg rond het levenseinde beter te maken.”

Een steen in de vijver. Zo betitelen theoloog-ethicus Theo Boer (Protestantse Theologische Universiteit) en ethicus-gezondheidswetenschapper Stef Groenewoud (Radboudumc) hun onderzoek naar de euthanasiepraktijk van huisartsen in Nederland. Daaruit blijkt dat er grote regionale verschillen zijn. Ook als rekening wordt gehouden met het aantal zieken, religieuze voorkeur, inkomen en stemgedrag blijft een ‘onverklaard hoog verschil’ over. In de ene regio geven huisartsen tot zeven keer meer euthanasie dan in de andere.

Lees hier het hele artikel.

Reacties uitgeschakeld voor Ethici Theo Boer en Stef Groenewoud pleiten voor nieuw debat over euthanasie

Euthanasie in Nederland kent grote regionale verschillen

In sommige Nederlandse gemeenten komt euthanasie soms tot zeven keer vaker voor dan in andere gemeenten. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc en de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen…

In sommige Nederlandse gemeenten komt euthanasie soms tot zeven keer vaker voor dan in andere gemeenten. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc en de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen naar euthanasie in Nederland in de periode 2013 tot 2017, dat is gepubliceerd in BMJ Supportive and Palliative Care.

De keuze voor euthanasie hangt samen met veel factoren. Levensbeschouwing en politieke voorkeur spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol, maar ook leeftijd, inkomen, ervaren gezondheid en de beschikbaarheid van vrijwilligers kunnen daarbij een rol spelen.

Lees hier het hele persbericht. De publicatie in BMJ Supportive and Palliative Care vindt u hier.

Reacties uitgeschakeld voor Euthanasie in Nederland kent grote regionale verschillen

Onderzoek: hoe gaan ouderen om met naderend sterven?

Op 24 augustus verdedigde Nienke Fortuin haar proefschrift The search for meaning in later life: An empirical exploration of religion and death. Ze keek in haar onderzoek naar de manier…

Op 24 augustus verdedigde Nienke Fortuin haar proefschrift The search for meaning in later life: An empirical exploration of religion and death. Ze keek in haar onderzoek naar de manier waarop ouderen omgaan met hun overlijden dat steeds dichterbij komt. Welke rol speelt religie hierin, wat zijn hun wensen op medisch gebied en hoe draagt de manier waarop we verhalen vertellen over het ouder worden hieraan bij?

Zo heeft – niet verrassend – religie invloed op hoe iemand tegen euthanasie aankijkt. Hierover zegt Fortuin in een interview: “Uit het vragenlijstonderzoek onder ouderen volgt dat mensen die de dood religieus interpreteren, vaker tegen euthanasie en vóór een natuurlijke dood zijn. Mensen die de dood rationeel interpreteren zijn vaker voor euthanasie en mensen die de dood persoonlijk interpreteren zijn juist weer vaker voor een natuurlijke dood.”

Het gaat om een empirisch onderzoek en geen ethisch onderzoek. In de euthanasiediscussie neemt Fortuin dan ook geen inhoudelijk standpunt in. Maar haar onderzoek valt wel op. Zo besteedde Annemarieke van der Woude er aandacht aan in haar column in Trouw waarin ze schreef: “Fortuin toont aan dat er een relatie bestaat tussen de manier waarop mensen het ouder worden beoordelen aan de ene kant, en aan de andere kant hun levensbeschouwing. Die levensbeschouwing, los van de vraag welke dat is, kan een bron van zin zijn.”

Samenvatting van het proefschrift:

Het fenomeen van ouderen met een ‘voltooid leven’ laat zien dat het vinden van zin op hogere leeftijd niet vanzelfsprekend is. Want hoe vinden we zin in een leven dat steeds meer getekend wordt door afhankelijkheid, verlies en gebreken? En dat in een tijd waarin de religieuze ‘grote verhalen’, die vroeger de vragen rond leven en dood beantwoordden, veel van hun zeggingskracht verloren hebben.

Deze studie laat op basis van diepte-interviews met 26 Nederlandse ouderen en een vragenlijstonderzoek onder 356 Nederlandse ouderen het verband zien tussen de wijze waarop Nederlandse ouderen de dood interpreteren en hun wensen met betrekking tot euthanasie en levensverlengende medische handelingen. Daarnaast brengt dit onderzoek een groep ouderen in beeld die opkomt voor zelfbeschikking rond het levenseinde. Alhoewel deze groep bijna even religieus bleek als de groep ouderen die aangaf geen euthanasie te wensen, werd hun geloof gekenmerkt door een meer persoonlijke interpretatie van religie.

Ook brengt het onderzoek de relatie in beeld tussen het geloof van ouderen en de mate van doodsangst die ze ervaren. Verder illustreert dit onderzoek de verhalen over het ouder worden die ouderen vertellen en toont de auteur hoe deze in verband staan met religieuze verhalen.

Tenslotte beschrijft de auteur de relatie tussen het commitment van ouderen met hun levensbeschouwing en de mate waarin ze hun leven voortijdig als ‘voltooid’ ervaren. Vanuit het verrichte empirische onderzoek wordt in het laatste hoofdstuk gereflecteerd op recente ontwikkelingen in het Nederlandse euthanasiedebat.

Klik hier voor het volledige proefschrift.

Dr. Nienke Fortuin werkt als onderzoeker bij de afdeling empirische en praktische religiewetenschap van de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Reacties uitgeschakeld voor Onderzoek: hoe gaan ouderen om met naderend sterven?

Regeling actieve levensbeëindiging bij kinderen in de maak

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) liet in een brief  aan de Tweede Kamer weten dat hij actieve levensbeëindiging bij kinderen tussen de 1 en 12…

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) liet in een brief  aan de Tweede Kamer weten dat hij actieve levensbeëindiging bij kinderen tussen de 1 en 12 jaar mogelijk wil maken.

Minister Hugo de Jonge van VWS gaat werken aan een regeling voor actieve levensbeëindiging bij kinderen.[1] Hij dit doet naar aanleiding van een onderzoek dat resulteerde in het rapport Medische beslissingen rond het levenseinde van kinderen tussen de 1 en 12 jaar.[2] Aanleiding voor het onderzoek was het ontbreken van gegevens over de praktijk van beslissingen rond het levenseinde van kinderen tussen de 1 en 12 jaar oud. Het onderzoek moest meer inzicht geven in hoe de zorg en beslissingen in de laatste levensfase gewaardeerd worden door betrokkenen en hoe vaak kinderen uit deze leeftijdsgroep om actieve levensbeëindiging vragen.

Behoefte aan de mogelijkheid van actieve levensbeëindiging

Volgens De Jonge blijkt uit het onderzoek dat er onder artsen en ouders van ongeneeslijk zieke kinderen, die uitzichtloos en ondraaglijk lijden en binnen afzienbare tijd zullen sterven, behoefte bestaat aan de mogelijkheid van actieve levensbeëindiging. Het gaat hierbij om kinderen die met verdere behandeling geen zicht meer hebben op een langer leven. In een klein aantal gevallen is de toepassing van alle mogelijkheden van palliatieve zorg zelfs niet toereikend. Die kinderen lijden daardoor onnodig (lang) zonder dat er perspectief is op verbetering. De Jonge schrijft dat het mogelijk gaat om ongeveer vijf tot tien gevallen per jaar.

De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) is voor een regeling voor actieve levensbeëindiging bij kinderen. De organisatie denkt hierbij aan een uitbreiding van de bestaande Regeling beoordelingscommissie late zwangerschapsafbreking en levensbeëindiging bij pasgeborenen (Regeling LZA/LP). Minister De Jonge wil nu zorgen voor “meer juridische waarborgen” voor artsen die op grond van hun professionele norm willen kunnen overgaan tot levensbeëindigend handelen bij kinderen.

Aansluiten bij de huidige regelgeving

De minister zoekt aansluiting bij de huidige regelgeving: de arts is strafbaar, maar kan een beroep doen op de rechtvaardigingsgrond van overmacht in de zin van noodtoestand. Deze algemene strafuitsluitingsgrond is geregeld in artikel 40 van het Wetboek van Strafrecht. De Regeling levensbeëindiging bij kinderen van 1 tot 12 jaar zal een uitwerking worden van deze strafuitsluitingsgrond. De uitwerking van de regeling gebeurt in nauw overleg met de beroepsgroepen en het openbaar ministerie.

Kinderen zijn niet wilsbekwaam

Kindereuthanasie was eerder dit jaar het onderwerp van de rede van Theo Boer, getiteld Ethische kanttekeningen bij pleidooien voor “kindereuthanasie”. Hij sprak de rede uit bij zijn afscheid als Lindeboom hoogleraar Ethiek van de Zorg aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij plaatste ethische kanttekeningen bij de pleidooien voor kindereuthanasie. In zijn rede liet Theo Boer zien dat in de discussie over euthanasie in Nederland, kindereuthanasie nooit ver achter de horizon was. Volgens Boer ligt het probleem van kindereuthanasie bij het feit dat kinderen niet wilsbekwaam zijn. Wilsbekwaamheid behoort namelijk tot het fundament van de Nederlandse consensus over euthanasie. Boer bepleitte dat we daar nooit aan mogen tornen en “dat we mensen die er niet om kunnen vragen, niet dood maken”.

Moedwillig en actief doden intrinsiek moreel problematisch

Het moedwillig en actief doden van een mens is intrinsiek moreel problematisch, maar Boer kan actieve levensbeëindiging wel als uitzondering voorstellen. Hiervoor noemt hij wel twee kanttekeningen. Ten eerste zegt hij dat heartbreaking lijden bij kinderen ook mét de mogelijkheid van kindereuthanasie niet altijd verholpen wordt. “Niemand die het zo zegt hoor, maar de dood ís geen panacee. Er zullen altijd fouten gemaakt blijven worden, soms zal lijden onopgemerkt blijven, en al zou je tot de conclusie komen dat levensbeëindiging het enige is wat overblijft, dan nog kun je dat niet op een achternamiddag besluiten en effectueren.” Ten tweede zegt hij dat “levensbeëindiging in een protocol vangen, compleet met een stappenplan en een meldingsprocedure” hem niet het geschikte signaal lijkt.

Hij schrijft: “Van de uitzondering gaan we dan een regel maken en bij elke regel weten we dat die nieuwe grensgevallen creëert. Waarom wel kinderen tussen de een en twaalf en bijvoorbeeld geen kinderen die ouder zijn maar wilsonbekwaam? Waarom wel een procedure voor een zachte dood voor wilsonbekwame kinderen, en geen procedure bij wilsonbekwame bejaarde ouders? Als we ons bij actieve levensbeëindiging niet consequent beperken tot wilsbekwame mensen, mét alle pijn die die beperking in individuele gevallen kan veroorzaken, dan spoelt het fundament onder het Nederlandse euthanasiebeleid weg. De zorgvuldig opgebouwde consensus opgeven dat je alleen iemand dood maakt die daar zelf om vraagt, gaat kringen trekken waar we nog tientallen jaren spijt van zullen hebben.”[3] Als het gaat om het regelen van kindereuthanasie, dan pleit Boer voor een “rehabilitatie van de voorzichtigheid. Bij twijfel niet inhalen.”[4]

Lees hier de hele afscheidsrede.

[1] Beleidsreactie Medische beslissingen rond het levenseinde van kinderen 1-12 jaar, 13 oktober 2020.

[2] Medische beslissingen rond het levenseinde bij kinderen, 28 september 2019

[3] Ethische kanttekeningen bij pleidooien voor ‘kindereuthanasie, Prof.dr. Theo A. Boer, p.15-16

[4] Ethische kanttekeningen bij pleidooien voor ‘kindereuthanasie, Prof.dr. Theo A. Boer, p.17

Reacties uitgeschakeld voor Regeling actieve levensbeëindiging bij kinderen in de maak

Type uw zoekwoord in onderstaand veld. Druk hierna op enter/return om te zoeken

Spring naar toolbar