Provita

PVH 9e jaargang – 2002 nr. 2, p. 53-58

Door Mr W. Eikelboom voormalig voorzitter van de JPV

De politieke partijen maken zich op voor de Tweede Kamerverkiezingen
van 15 mei 2002. De kiezers maken zich op om uit die partijen die wedijveren
om de kiezersgunst een keus te bepalen. Wij willen weten waarom wij op
de dag van de verkiezingen onze stem aan deze of aan die partij geven.
Soms is onze keus al bepaald, omdat we lid zijn van een of andere partij.
Die partij zal dan waarschijnlijk onvoorwaardelijk op onze steun kunnen
rekenen.
Behoren we echter tot de grote groep kiezers die hun stem nog niet
heeft bepaald dan zullen we ons laten beïnvloeden door wat de partijen
tijdens de verkiezingsstrijd te vertellen hebben en hoe zij zich manifesteren.
We kunnen onze voorkeur ook mede laten bepalen door wat de onderscheiden
partijen hebben vastgelegd in hun verkiezingsprogramma.
Leden van JPV en NAV en lezers van PRO VITA HUMANA zullen in het bijzonder
geïnteresseerd zijn in wat de verschillende partijen in hun verkiezingsprogramma
te melden hebben over zogenoemde ‘ethische kwesties’.
Daarom volgt hier een overzicht van wat de verschillende verkiezingsprogramma’s
zeggen over zaken als beschermwaardigheid van leven, zowel aan het begin
van als naar het einde toe neigende leven, en biotechnologie. In verband
met de verschijningsdatum van ons blad Pro Vita Humana is hierbij voornamelijk
gebruik gemaakt van de concept verkiezingsprogramma’s. Hierbij kan
echter wel worden opgemerkt dat, voor zover aan de opsteller van dit overzicht
bekend, er met betrekking tot deze onderwerpen bij de vaststelling van
de inmiddels definitieve verkiezingsprogramma’s geen (noemenswaardige)
wijzigingen zijn opgetreden.
In dit overzicht is in de weergave van de partijstandpunten zo veel
mogelijk de letterlijke tekst van het (concept)verkiezingsprogramma geciteerd.
Eerst komen de christelijke partijen aan bod, dan de andere oppositiepartijen
en de paarse, thans nog regeringspartijen. Als laatste besteden we aandacht
aan de nieuwkomers Leefbaar Nederland en de lijst Pim Fortuyn.

‘TOT UW DIENST’ IS DE TITEL VAN HET VERKIEZINGSPROGRAMMA
VAN DE SGP

In het derde hoofdstuk onder de titel ‘Elkaar dienen’ belijdt
de SGP dat God de Schepper is van ieders leven. Daarom vraagt God om
op een goede en verantwoorde manier met zijn eigendom om te gaan.
De SGP kijkt dan ook vol afschuw naar het doden van mensen in onze maatschappij,
vanuit het besef dat tekort wordt gedaan aan de waarde die God aan elk
mensenleven gegeven heeft.

SGP en abortus

De met deze belijdenis verbonden standpunten zijn dan ook met betrekking
tot abortus, dat de mogelijkheden tot abortus provocatus zo snel mogelijk
ongedaan moeten worden gemaakt. De SGP zegt: “We zijn pro life!” En
omdat we pro life zijn, zien we liever dat zij die ongewenst zwanger
zijn, hun heil zoeken bij organisaties voor psycho-sociale hulpverlening.
Extra middelen zijn nodig voor die organisaties.
Als pro life-partij kan de SGP niet instemmen met allerlei vormen van
prenatale diagnostiek.
Ongeboren levens die niet levensvatbaar of gehandicapt zijn hebben bijzondere
aandacht nodig. De ouders verkeren in een moeilijke situatie, maar het
afbreken van een zwangerschap kan en mag nooit een optie zijn, tenzij
het leven van de moeder groot gevaar loopt. Ook hier krijgt ‘palliatieve
zorg’ de voorkeur.

SGP en euthanasie

Het pro life-standpunt van de SGP inzake euthanasie leidt ertoe dat
de SGP vindt dat, onder afwijzing van het zelfbeschikkingsrecht dat
de mens denkt te hebben, de strafbaarheid van euthanasie en hulp bij
zelfdoding dient terug te komen in het Wetboek van Strafrecht. Voor
de SGP is euthanasie geen medische handeling, dus moet in alle gevallen
verboden worden.
De rechtspositie van artsen en verpleegkundigen met gewetensbezwaren
moet worden versterkt.
De SGP pleit voor middelen en ruimte voor hospices, die stervenden op
hun sterfbed verzorgen.
Behandelingen die medisch zinloos zijn, moeten niet worden voortgezet.
Het zogenaamde ‘versterven’, in de zin van het bewust bespoedigen
van het stervensproces, – aldus de SGP – is een vorm van euthanasie
en mag niet worden toegestaan. Een nadere bezinning over grenzen van
het medisch handelen is nodig.

SGP en biotechnologie

Kinderloosheid is een groot verdriet. Maar daarom zijn nog niet alle
methoden om kinderen te krijgen geoorloofd. De SGP wijst draagmoederschap,
zaaddonorschap, ‘oma-moeders’ en reageerbuisbevruchting af.
Genetische manipulatie is een revolutionaire ontwikkeling in de wetenschap.
Met wetgeving moet worden voorkomen dat op een onverantwoorde manier
wordt omgegaan met de schepping, of het nu een micro-organisme, een
plant, een dier of een mens betreft. De SGP is tegen soortoverschrijdende
ingrepen en ingrepen die de integriteit van het dier aantasten.
Het klonen van mensen en dieren moet streng verboden blijven.
Het medisch wetenschappelijk onderzoek staat steeds voor grenzen. Voor
de SGP is het gebruik van menselijke embryo’s en foetaal materiaal
over de grens. Een goed alternatief is het gebruik van volwassen stamcellen
uit het ruggenmerg, afgestaan door donoren.
Hoewel het nog maar de vraag is of xenotransplantatie ooit realiteit
wordt, staat de SGP afwijzend tegenover het implanteren van dierlijke
organen in het menselijk lichaam.
De SGP pleit voor een zo klein mogelijk gebruik van proefdieren. Alleen
als er geen alternatieven zijn en het om tests gaat die niet gemist
kunnen worden, mogen proefdieren gebruikt worden.

‘DURF TE KIEZEN VOOR NORMEN’. ZO HEET HET
VERKIEZINGSPROGRAMMA VAN DE CHRISTENUNIE

In het hoofdstuk ‘zorg voor mensen, zorg voor leven’ laat de ChristenUnie
ons weten hoe zij tegen de gezondheidszorg aan kijkt. Zij staat voor een gezondheidssysteem
dat te typeren is met de begrippen “behoeftegestuurd”, “hoogwaardig”, “respect
voor het leven” en “sociaal”.
‘Zorg voor leven’ is in het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie
samengevat in een speerpunt: “De ChristenUnie komt op voor de bescherming
van het leven en wil de gegroeide abortus- en euthanasiepraktijk terugdringen.
Om te beginnen moet openheid worden betracht over de feitelijke overschrijdingen
van de wettelijke grenzen.Vervolgens moet worden gewerkt aan de instelling
en naleving van heldere normen die bescherming van het leven op het oog
hebben. Palliatieve en hospice-zorg worden krachtig bevorderd.
Zorg dient het leven te respecteren. Dit uitgangspunt klinkt niet door
in de abortus- en euthanasiewetgeving. Deze wetten moeten worden ingetrokken.
Nieuwe medische ontwikkelingen en vruchtbaarheidstechnieken vragen om
zorgvuldige ethische bezinning. Niet alles wat kan, mag.

ChristenUnie en abortus

Meer concreter betekent dit onder meer dat naar opvatting van de ChristenUnie
dat in de wet moet worden vastgelegd dat abortus provocatus (inclusief ‘over-tijd’behandeling)
slechts is gerechtvaardigd wanneer het leven van de moeder wordt bedreigd.

ChristenUnie en euthanasie

Met betrekking tot euthanasie vindt de CU dat de voorwaardelijke opheffing
van de strafbaarheid zo spoedig mogelijk ongedaan moet worden. In de tussentijd
dient de huidige wetgeving strikt te worden nageleefd. Hospices, palliatieve
zorg en hulp aan het sterfbed moeten worden geïntegreerd in de reguliere
gezondheidszorg. Aan deze zorg worden extra financiële middelen toegekend.

ChristenUnie en biotechnologie

Daar waar de SGP van mening is dat embryo’s en foetaal materiaal niet
mag worden gebruikt voor medisch-wetenschappelijk onderzoek stelt de ChristenUnie
dat experimenten op embryo’s alleen zijn toegestaan onder strikte condities.
Het onderzoek dient van direct belang te zijn voor de gezondheid van het ongeboren
kind.
Het laten plaatsvinden van bevruchting en het kweken van embryo’s voor
onderzoeksdoeleinden is niet toegestaan. Het selecteren van embryo’s
op basis van bepaalde kwaliteitskenmerken blijft, naar het oordeel van de ChristenUnie,
verboden, evenals gentherapie in de kiembaan.
Er is ondubbelzinnige wet- en regelgeving nodig op het gebied van biotechnologisch
en genetisch onderzoek en toepassingen daarvan in de gezondheidszorg. Uitgangspunt
is daarbij dat voor biotechnologie, waarbij genetische manipulatie aan de orde
is, een vergunning nodig blijft.
Het moratorium op xenotransplantatie blijft, gelet op de onoverzienbare
risico’s, gehandhaafd
Ter bestrijding van ziekten zoals Alzheimer, Parkison, diabetes enz.
richt het stamcelonderzoek zich op volwassen stamcellen met uitsluiting van
onderzoek op uit embryo’s verkregen stamcellen.
Dierproeven waarbij het welzijn van het dier duidelijk wordt aangetast
zijn slechts toelaatbaar wanneer het gaat om het oplossen van ernstige gezondheidsproblemen
bij mensen of dieren.

‘BETROKKEN SAMENLEVING, BETROUWBARE OVERHEID’. MET
DIT VERKIEZINGSPROGRAM RICHT HET CDA ZICH TOT DE KIEZERS.

Hoofdstuk 9 van dit programma is gewijd aan menswaardige medische technologie.
Het CDA stelt daar: “De ontwikkeling van de levenswetenschappen, nieuwe
diagnostische methodes, therapieën en geneesmiddelen om ziektes en aandoeningen
te bestrijden binnen de grenzen van de menswaardigheid zijn zeer waardevol.
De overheid dient daarbij kwetsbaar leven te beschermen en solidair te zijn
met zwakkeren.
Daarom zal het CDA, nu nieuwe wetgeving tot stand is gekomen, toezien
op een strikte naleving daarvan.

CDA en beginnend menselijk leven

Handelingen met embryo’s worden alleen toegestaan voor zover deze in
het rechtsreeks belang zijn van het beginnend menselijk leven binnen het kader
van de zwangerschap. Het verbod op het creëren van embryo’s ten
behoeve van experimenten, kloneren en stamceltherapie blijft van kracht, immers
alternatieven zijn voorhanden. (Dergelijk weefsel is nu in beginsel beschikbaar
langs natuurlijke weg).
De overheid ziet toe op de naleving van de bepalingen van de Wet afbreking
zwangerschap en bevordert de hulp- en steunverlening aan de ouder(s) tijdens
de wettelijke vijf dagen bedenktijd. Deze bijstand wordt gefinancierd door
de overheid.

CDA en euthanasie

Er dient een kritische evaluatie te komen van de ‘euthanasiewet’.
Bij de evaluatie zal het advies van het mensenrechtencomité van de Verenigde
Naties worden betrokken. Ook de controle op de toetsingscommissies wordt daarbij
betrokken. Intussen ziet de overheid toe op strikte handhaving van de wettelijke
normen. Er komt een adequaat vervolgingsbeleid ten aanzien van het vals invullen
van overlijdensverklaringen. Vanaf de inwerkingtreding van de ‘euthanasiewet’ wordt
deze regelgeving geëvalueerd.

CDA en biotechnologie

Nieuwe mogelijkheden op het gebied van biotechnologie kunnen zinvol zijn.
De overheid moet daarbij waken voor de eigenwaarde van de schepping door te
voorkómen dat milieuschade optreedt en het welzijn van dieren wordt
veronachtzaamd.
Zo geeft de overheid geen vergunningen af voor genetische modificatie
bij dieren ten behoeve van de verhoging van de voedselproductie. Bij genetische
modificatie ten behoeve van biomedisch, waaronder farmaceutisch, onderzoek
wordt het huidige ‘nee, tenzij’-beleid gehandhaafd.
Er moet meer onderzoek en geld komen voor de ontwikkeling van alternatieve
methodes voor dierproeven. Het onderzoek op mensapen, zoals dat nu plaatsvindt,
moet net als in de rest van de EU verboden worden.

TUSSENBALANS

Wanneer we opvattingen van de drie christelijke partijen inzake abortus
en euthanasie vergelijken zien we dat de SGP en de ChristenUnie pleiten
voor respectievelijk tenderen naar wetswijziging terwijl het CDA meer
de kaart speelt van een strikte handhaving van de nu eenmaal bestaande
wet- en regelgeving.
Het CDA geeft daarbij blijk zich met betrekking tot ‘levensvraagstukken’ zich
te oriënteren op beleid op Europees en VN niveau.
Op het terrein van de biotechnologie valt op dat de SGP het gebruik
van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek zonder meer afwijst, terwijl
de ChristenUnie en het CDA dit onderzoek niet uitsluiten, maar binden aan
strikte voorwaarden, met name in het belang van het ongeboren leven zelf.
Inzake de toepassing van biotechnologie met betrekking tot voedselveiligheid,
landbouw en dieren stemmen SGP, ChristenUnie en CDA er in verschillende bewoordingen
overeen dat toepassing de in de schepping aanwezige biodiversiteit niet in
gevaar mag komen. Een vergunningenbeleid uitgaande van het voorzorgsbeginsel
is hier van toepassing. Met andere woorden; hier geldt een ‘neen, tenzij’-beleid.

GROENLINKS

De korte versie van het ontwerpverkiezingsprogramma van GroenLinks bevat
alle teksten, maar niet de programmapunten.
In de teksten is niets specifieks te vinden over abortus en euthanasie.
Wel stelt GroenLinks in het hoofdstuk over gezondheidszorg de vraag naar de
grenzen aan gezondheidszorg.

GroenLinks en grenzen aan gezondheidszorg?

Er zijn grenzen aan de gezondheidszorg – ethische, financiële en medische.
De ethische grenzen liggen voor iedereen verschillend, maar het is van belang
om ze ook als samenleving te stellen. Door toenemende kennis zal de geneeskunde
de komende decennia steeds een meer voorspellend karakter krijgen. Over dit
onderwerp (in hoeverre is er behoefte aan en hoe gaan we met deze nieuwe informatie
om) is veel meer maatschappelijk debat nodig.

GroenLinks en biologische landbouw

Ontbreekt het GroenLinks op het terrein van ‘levensvraagstukken’ vooral
aan een inhoudelijke standpuntbepaling, met betrekking tot natuur en milieu
is GroenLinks duidelijk inhoudelijk aanwezig. GroenLinks wil het landbouwbeleid
radicaal wijzigen. Boeren die milieu- en diervriendelijke productie weten te
combineren met streekeigen producten, zorgboerderijen, verkoop vanaf de boerderij
en agro-toerisme, moeten volop de ruimte krijgen.
GroenLinks bepleit een ecologisch gemoderniseerde voedselproductie die
aansluit bij de natuurlijke omgeving.
Een voedselproductie waarbij dieren niet slechts als productiemiddelen
worden gezien, maar gerespecteerd worden in hun eigenwaarde.
Europa moet zich de genetische manipulatie in de voedselvoorziening niet
laten opdringen.

‘EERSTE WEG LINKS’ IS HET PROGRAMMA VAN DE SP

Een van de 19 hoofdpunten handelt over voedselveiligheid. De SP kiest
voor voedselveiligheid ‘van boer tot bord’. Ze geven voorrang aan
duurzaam boeren boven grootschalige landbouw en bio-industrie en rekenen eerlijke,
kostendekkende prijzen voor boerenproducten. In 2006 dient ten minste 10% van
alle landbouwproducten biologisch te zijn.

SP en euthanasie

In het hoofdstuk over zorg spreekt de SP niet over abortus. Wel over
euthanasie.
Euthanasie mag nooit ‘normaal’ worden. Mensen moeten bij ondraaglijk
en uitzichtloos lijden kunnen kiezen voor een menswaardige dood en daarbij
kunnen rekenen op professionele ondersteuning. Aan de andere kant mogen mensen
nooit in een situatie komen waarin ze het gevoel krijgen te moeten rechtvaardigen
waarom ze niet voor euthanasie kiezen. Euthanasie moet een uitzondering blijven,
die een uitweg biedt in zeer bijzondere gevallen. Oprekken van de criteria
voor toepassing van euthanasie is niet gewenst.
Het beschikbaar stellen van een doodspil (‘pil van Drion’) voor
ouderen is ongewenst. Zelfbeschikking moet worden afgewogen tegen andere maatschappelijke
waarden en risico’s.

SP en biotechnologie in de zorg

De SP is voorzichtig met grensverleggende technieken in de zorg. Om te
kunnen beoordelen of nieuwe bio- en gentechnologische ontwikkelingen toelaatbaar
zijn, dient een nauwgezette afweging te worden gemaakt tussen maatschappelijke en
ethische aspecten van toepassingen en de mogelijke alternatieven.
Voorspellende geneeskunde brengt nieuwe mogelijkheden, maar ook nieuwe
risico’s. Een krachtige sturing van de overheid zal nodig zijn, om ongelijke
toegang tot werk en verzekeringen te voorkomen en een ‘recht om niet
te weten’ te waarborgen. Het genetisch paspoort dient strikt persoonlijk
eigendom te blijven.
Met betrekking tot xenotransplantage wil de SP, zolang er geen duidelijk
inzicht is in de risico’s, een verbod op klinische toepassing, proefdieronderzoek
en productie van transgene dieren.
Reproductief klonen wijst de SP zonder meer af. Therapeutisch klonen
– het klonen van stamcellen ten behoeve van onderzoek, orgaankweek en de ontwikkeling
van therapieën (zoals hersencellen bij de ziekte van Parkison of hartspiercellen
bij een herseninfarct) – kan medisch een belangrijke vooruitgang betekenen.
Daartegen bestaat – onder strikte voorwaarden geen bezwaar. Het beste alternatief
lijkt het gebruik van stamcellen van reeds geboren mensen.
‘Somatische gentherapie vinden we alleen aanvaardbaar als het gaat om
de bestrijding van erfelijke ziekten waarvoor geen andere effectieve en menswaardige
behandelmethode bestaat’.

TWEEDE TUSSENBALANS

GroenLinks heeft onmiskenbaar veel aandacht voor natuur, milieu en een
biologische landbouw. Aandacht voor de mens aan het begin en aan het eind van
het leven verdient van GroenLinks in 2002 geen politieke aandacht.
De SP spreekt zich niet uit over abortus, maar geeft veel aandacht aan
de problematiek van euthanasie en toepassing van bio- en gentechnologische
ontwikkelingen in de zorg. De SP betoont zich ten aanzien van euthanasie en
biotechnologie zeer terughoudend.

PAARS ‘SAMEN VOOR DE TOEKOMST’ ZO VERWOORDT DE PVDA
HAAR IDEALEN EN ANBITIES VOOR DE PERIODE NA DE VERKIEZINGEN.

De PvdA biedt ons daarmee een sociaal-democratisch programma waarin
eigentijdse antwoorden woorden gegeven op nieuwe vragen, die door de verworven
welvaart worden opgeroepen.

PvdA, abortus en euthanasie

Voor de PvdA zijn met betrekking tot abortus en euthanasie er kennelijk
geen vragen, want men zoekt tevergeefs naar antwoorden op het terrein ‘levensvraagstukken’.

PvdA en gezondheidszorg

In het hoofdstuk ‘Werk en zorg voor iedereen, door iedereen’ wijdt
de PvdA een paragraaf aan ‘gezondheidszorg op maat’. Daarin zegt
de PvdA dat nieuwe technologie bijdraagt aan een betere geneeskunde. Het onderzoeksbudget
moet daarvoor ruimte bieden. Doordat ook de Europese zorggrenzen vervagen,
kan gebruik gemaakt worden van meer capaciteit en van een ruimer scala van
behandeltechnieken en specialismen.

PvdA en biotechnologie

Zorgvuldig vooruit is hierbij de opstelling van de PvdA. De beloften
van biotechnologie zijn voor de PvdA reden de verdere ontwikkelingen te stimuleren.
Wel hecht de PvdA aan het voorzorgbeginsel: geen stappen zonder voldoende zekerheden.
Er wordt altijd onderzocht of er goede alternatieven zijn.
Voorkomen wordt dat patenten op genetisch gemodificeerd voedsel leiden
tot monopolies op belangrijk voedsel. Reproductief klonen van mensen wordt
verboden. Onderzoek naar therapeutisch klonen door middel van embryonale celkerntransplantatie
om te voorzien in lichaamseigen weefsel en organen wordt onder voorwaarden
toegestaan. Het tijdelijk verbod op xenotransplantatie blijft gehandhaafd.
Als biotechniek wordt toegepast bij het produceren van voedsel, wordt
voorkomen dat vervuiling ontstaat, bijvoorbeeld door overwaaien. Voedselproductie
waarbij geen genetisch modificatie plaatsvindt wordt gestimuleerd.
Dankzij nieuwe technologie bestaan er alternatieven voor dierproeven.
Deze worden zoveel mogelijk gebruikt zodat er minder proefdieren nodig zijn.

‘RUIMTE, RESPECT EN VOORUITGANG’ IS DE TITEL VAN HET VERKIEZINGSPROGRAMMA VAN DE VVD

Alle hoofdstukken beginnen met de woorden ‘ruimte voor’, en dan
volgt een thema.

VVD: Genoeg ruimte voor abortus en euthanasie?

Kennelijk is er genoeg ruimte voor abortus en euthanasie, want hieraan
wijdt het VVD programma geen woord.

VVD en biotechnologie

Onder hoofdstuk 1 Ruimte voor individuele vrijheid en ontplooiing zegt
de VVD in de paragraaf Ruimte voor innovatie, dat de Nederlandse kennisinfrastructuur
in de biotechnologie uitstekend is ontwikkeld. Biotechnologie biedt ongekende
kansen voor de verbetering van de kwaliteit van voedsel en de bevordering van
gezondheid. Technologische ontwikkeling dient daarom de ruimte te krijgen,
mits zorgvuldige afspraken zijn gemaakt over risicobeheer en randvoorwaarden.
De wetgeving dient te worden verbeterd, geharmoniseerd en vereenvoudigd, bij
voorkeur op Europees niveau.
Morele keuzes op het terrein van biotechnologie dienen te worden gemaakt
door de zorgvuldige afweging van de voordelen tegen de nadelen. Op basis van
de huidige inzichten kan therapeutisch klonen worden toegestaan, reproductief
klonen daarentegen niet. Verdere ontwikkelingen verdienen nauwlettend aandacht.
Dierproeven mogen alleen onder stringente voorwaarden plaatsvinden ten
bate van de volksgezondheid. Een belangrijke voorwaarde is toetsing van alternatieve
onderzoeksmethoden. Op die wijze wordt het aantal proefdieren en het aantal
proeven teruggedrongen.

‘TOEKOMST IN EIGEN HAND’, ZO LUIDT HET VERKIEZINGSPROGRAMMA
VAN D66.

De inleiding van het programma heet; ‘Liberaal van gedachte, sociaal
van gevoel’ Daar stelt D66 dat Paars veel heeft bereikt, dat D66 veel
heeft bereikt.Vergeleken met acht jaar geleden is er veel meer ruimte om de
levensstijl te kiezen die bij je past.

D66, abortus en euthanasie

Op het punt van abortus vindt D66 de ruimte om zelf te kiezen kennelijk
groot genoeg. In het verkiezingsprogramma wordt dan ook aan abortus geen aandacht
meer besteed.
De mogelijkheden voor euthanasie vindt D66 nog niet ruim genoeg, want
ook zonder ziekte of psychiatrische aandoening kan er sprake zijn van een uitzichtloze
situatie. D66 gaat uit van een weloverwogen zelfbeschikkingsrecht voor alle
volwassenen. Een verdere discussie over menswaardig sterven zal in alle openheid
en met respect voor andere meningen worden gevoerd.
Inmiddels heeft het D66 partijcongres bij de bespreking en vaststelling
van het verkiezingscongres tegen het advies van het partijbestuur in uitgesproken
dat tijdens de komende kabinetsperiode moet worden onderzocht of de pil van
Drion mogelijk is.
Senator Kohnstamm diende toen een wijzigingsvoorstel in, waarin wordt
gesteld dat D66 “in de discussie over menswaardig sterven zal zoeken
naar verantwoorde wegen waarlangs zelfbeschikking gerealiseerd kan worden”.

D66 en biotechnologie

D66 vindt dat biotechnologie kansen biedt voor de landbouw, het milieu
en voor een betere gezondheid. D66 vindt dat deze technologie dan ook toegepast
moet kunnen worden. Maar alleen onder zeer strenge voorwaarden. De technologie
moet veilig zijn, ethisch aanvaardbaar en er mogen geen mens- of dieronwaardige
aspecten aanzitten. Bovendien moet er keuzevrijheid zijn: zoals wel of geen
genetisch gemodificeerd voedsel.

PAARSE BALANS

Paars is kennelijk tevreden met de huidige abortusmogelijkheden. Geen
enkele aandacht in de paarse verkiezingsprogramma’s. Ook de regelgeving
en de daarvan wel afwijkende praktijk met betrekking tot euthanasie is voor
PvdA en VVD kennelijk zo goed geregeld dat daaraan geen woorden worden gewijd.
D66 pleit daarentegen voor een nog verder gaande liberalisering van de
euthanasiemogelijkheden.
Voor wat betreft de biotechnologische ontwikkelingen is er voor de PvdA
voorzichtigheid geboden. De VVD is gekenmerkt door het bieden van ruimte. D66
vindt dat biotechnologie kansen biedt en staat positief tegenover de toepassingsmogelijkheden.
De aanscherping van het D66 standpunt door het congres over euthanasie
brengt D66 nog verder van onze pro life opvattingen dan het al was.

‘Leefbaar Nederland komt er aan!’ staat er te lezen in het korte
programma op hoofdlijnen, waarmee Leefbaar Nederland de verkiezingen
in gaat. Leefbaar Nederland gelooft niet dat de
grote bijbels die andere partijen vier jaar met zich meedragen
geloofwaardig zijn.
De prijs voor dit korte programma is dat er geen enkel woord wordt
besteed aan de aandachtsgebieden die voor leden van JPV en NAV
en lezers van Pro Vita Humana een bijzondere interesse hebben, of
het moet de vermelding zijn dat er een diervriendelijker productie komt.
De conclusie is dan ook dat in het zes pagina tellende programma van
Leefbaar Nederland geen bijzondere aandacht is voor de problematiek
van ‘menselijk levensvraagstukken’.

Lijst Pim Fortuyn: ‘De puinhopen van acht jaar Paars’
Met zijn boek ‘De puinhopen van acht jaar Paars’ heeft Pim Fortuyn
zijn verkiezingsprogramma gepresenteerd. Hij schrijft in het eerste hoofdstuk: “Het
enige waarop Paars heeft gescoord, is op het punt van de overheidsfinanciën
(…) en op het punt van de zedelijkheidswetgeving (homohuwelijk, euthanasie
en abortus. Voor het overige is het een droevige puinhoop van niet regeren
geworden.” Hij geeft hier een signaal af dat weinig vooruitzicht biedt
op een pro life-aanpak van de aangegeven onderwerpen.

EINDBALANS

Dit voor u selecteerde overzicht van standpunten van politieke partijen
met betrekking tot abortus, euthanasie en biotechnologie kan u van dienst zijn
bij het bepalen van uw keuze bij de Tweede Kamerverkiezingen op 15 mei 2002.
Bij het maken van uw keuze zult u wellicht meer aspecten betrekken dan het
meer of minder pro life gehalte van de politieke partijen.
Beschouwen we echter de partijstandpunten ter zake ,menselijk levensvraagstukken,
dan zal duidelijk zijn dat met name de drie christelijke partijen SGP, ChristenUnie
en CDA zich duidelijker, inhoudelijker en voor NAV en JPV leden herkenbaarder
profileren dan de Paarse partijen. Bij Paars heerst een kennelijke tevredenheid
over de in Nederland geldende abortus en euthanasie wetgeving en praktijk.
Bepaald ver van wat JPV en NAV drijft. D66 is gewoon helemaal geen pro life-stem
waard. Opvallend positief mag hierbij de opstelling van de SP worden genoemd.
Euthanasie mag nooit ‘normaal’ worden.