Provita

PVH 14e
jaargang – 2007 nr. 1/2, p.
007-009

Dames en heren, goede morgen,

Mijn naam is Lia Miltenburg en ik ben bij de Stichting
Ambulante Fiom werkzaam als maatschappelijk werker. Ik ga
U iets vertellen over psychosociale begeleiding bij
onbedoelde zwangerschap en over de begeleiding na een
abortus bij de Fiom. Bovendien wil ik kort iets zeggen
over de visie van de Fiom op de ontwikkeling van een
multidisciplinaire richtlijn, maar eerst stel ik graag
onze organisatie aan u voor.

De Stichting Ambulante Fiom (Fiom) is een landelijke
organisatie met een landelijk bureau in ’s-Hertogenbosch
en negen vestigingen in het land. Daarnaast zijn er vier
onafhankelijke grootstedelijke bureaus in Amsterdam,
Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Samen bieden we al meer
dan 75 jaar lang op verschillende manieren gerichte
ondersteuning bij:
– het voorkomen van een onbedoelde zwangerschap
– de gevolgen van een onbedoelde zwangerschap: zoals
abortus, zelf opvoeden van het kind, een voornemen tot
afstand doen ter adoptie, of vormen van
pleeggezinplaatsingen
– zwangerschapsverlies of het uitblijven van een gewenste
zwangerschap
– nazorg adoptie en (internationale) zoekacties naar
familieleden.

De Fiom biedt, naast de hulpverlening aan haar
cliënten, hulp aan alle mensen die voor de
betreffende cliënt belangrijk zijn; vrouwen, (ex)
partners, mannen en eventueel ouders die invloed hebben
op een beslissing bij tiener- en
adolescentenzwangerschappen.

Het
aanbod van de Fiom bestaat uit:

Uitgangspunten hierbij zijn dat:

Om u de Fiom te helpen plaatsen in het veld rondom
vrouwen die onbedoeld zwanger zijn, wil ik u een
overzicht geven van momenten waarop vrouwen en mannen
psychosociale en medische hulp kunnen zoeken.

Als U naar het plaatje kijkt, ziet U dat er verschillende
momenten zijn waarop de vrouw/ man met verschillende
hulpverleners in contact kan/kunnen komen. Huisartsen
bijvoorbeeld krijgen vrouwen in de spreekkamer die zelf
soms nog niet weten dat zij zwanger zijn, maar zich
melden met bepaalde klachten. Of zij zien vrouwen die hun
besluit voor een abortus al genomen hebben en willen
weten hoe ze nu verder moeten handelen.

Bij
de Fiom komen alleen dié vrouwen en mannen die
verwezen worden of hulp zoeken bij hun besluitvorming
en/of verwerking.Verwijzen
naar de FiomU kunt mensen naar een Fiom-bureau in het land verwijzen
zonder dat zij een verwijsbrief nodig hebben. Ook kunt u
hen, maar dan alleen voor informatie, verwijzen naar de
website (http://www.fiom.nl)
De site geeft een goed overzicht van het aanbod van de Fiom. De cliënt
kan dan eventueel na het bezoeken van de site op eigen initiatief
telefonisch een afspraak maken.Binnen twee dagen wordt hen een besluitvormingsgesprek
aangeboden. Bij het maken van de afspraak zal zowel de
vrouw als de man worden uitgenodigd. Het is natuurlijk
ook mogelijk om apart te komen. De gesprekken zijn gratis
en worden op maat aangeboden. Als blijkt dat er behoefte
is aan meer dan één gesprek, kunnen meer
afspraken volgen. Een afspraak duurt gemiddeld vijf
kwartier.

Het doel van de gesprekken is dat vrouwen, wanneer zij
onbedoeld zwanger zijn, eventueel samen met hun partner,
tot een voor zichzelf verantwoord besluit komen.
Veelal hebben mensen zelf al veel gedacht en gesproken.
Belangrijk is om datgene te bespreken wat men bewust of
onbewust niet hardop mag of durft te zeggen, op tafel te
krijgen.

Dit doen we in gesprek met de vrouw en de man, soms met
hen apart,

door
te vragen naar:

–	De oorzaak van de zwangerschap: vaak wordt genoemd: het idee dat je van een keer onveilig vrijen niet zwanger wordt;
–	het anticonceptie gebruik;
–	de duur van de zwangerschap;
–	een mogelijke relatie: is de (ex)partner/verwekker op de hoogte en zo ja: wat vindt hij er van;
–	hoe de vrouw de zwangerschap ervaart;
–	psychosociale hulpverleningsgeschiedenis;
–	en indien nodig: wordt er informatie gegeven over wat er technisch gezien gebeurt bij een abortusingreep.

door
te helpen met:

–	het ordenen van gevoelens en gedachten:
–	gevoelens zoals verdriet, onmacht, paniek;
–	gedachten zoals wat de omgeving zal vinden van het feit dat ik zwanger ben of van de beslissing die ik neem.

door informatie te geven over en het onderzoeken van
de mogelijkheden:

Wat we ook doen, is nagaan wat de betekenis van een
bepaalde optie voor de vrouw (en haar omgeving) is
(ethische waarden, eigen vooroordelen).Door het in kaart te brengen van consequenties
die een bepaalde keuze met zich meebrengen: waar ziet
de vrouw (man) mogelijk problemen en hoe kan ze daar haar
verantwoordelijk voor nemen? Bijvoorbeeld met betrekking
tot de omgeving of zichzelf, het wel/niet hebben van een
geschikt huis, werk, opleiding of financiën.
Bijzondere aandacht
Aspecten die binnen de Fiom-hulpverlening bijzondere
aandacht krijgen, zijn onder andere:

–	besluitvorming door minderjarigen
–	herhaalde abortus
–	gevaar (eerwraak, seksueel misbruik)
–	zwangerschapsafbreking na prenataal onderzoek (het gaat vaak om een gewenste zwangerschap)
–	besluitvorming bij gevorderde zwangerschappen

De ervaring leert dat de meeste beslissingen niet worden
genomen op basis van omstandigheden, maar gebaseerd op
een combinatie van:

–	hoe zijn mijn/onze omstandigheden;
–	wat is de betekenis van deze zwangerschap;
–	wat heb ik, we, te bieden en
–	hoe kan ik op een voor mij/voor ons, verantwoorde manier verder met het leven als ik keuze A of als ik Keuze B maak?

Verwerking
Vrouwen die een abortus hebben ondergaan en na kortere of
langere tijd psychische of lichamelijke klachten
ondervinden, kunnen voor individuele en/of systeem
begeleiding bij de Fiom terecht. Ook biedt de Fiom een
aantal keer per jaar groepsbijeenkomsten aan in de vorm
van twee themadagen. Hier kunnen per keer maximaal tien
vrouwen aan deelnemen. De meerwaarde van deze
groepshulpverlening is dat door herkenning en erkenning
vrouwen steun aan elkaar hebben.De rode draad van de hulpverlening is dat de
vrouwen:

–	vrede leren hebben met de beslissing die zij genomen hebben;
–	leren verantwoordelijkheid te nemen voor hun beslissing; en
–	leren om te gaan met de consequenties voor het leven van nu.

Onderwerpen die in verschillende werkvormen aan de
orde komen, zijn:

–	schuld, schuldgevoel, schaamte, spijt;
–	wat zijn de klachten (bijv. depressie), negatieve gevolgen;
–	negatieve overtuigingen als gevolg van de keuze voor abortus;
–	de relatie, toen en nu;
–	contact met omgeving;
–	levensvisie en geloofsovertuiging;
–	afscheid en rouwverwerking.

Van vrouwen die zich bij de Fiom melden in verband met
klachten of problemen naar aanleiding van de abortus,
horen we vaak:

–	dat ze hun beslissing uit handen hebben gegeven en zich hebben laten leiden door anderen, door paniek of de tijdsdruk.
–	Dat vrouwen hebben gekozen voor een abortus omdat ze hun partner niet wilden verliezen. Meestal werd de relatie later toch verbroken.
–	Dat wanneer vrouwen klachten hebben, het lang niet altijd wil zeggen dat zij ook spijt hebben van hun beslissing.

Uit evaluaties blijkt dat verwerking heel goed mogelijk
is.Ik heb zojuist geschetst hoe de Fiom invulling geeft aan
de begeleiding van vrouwen die onbedoeld zwanger zijn
geraakt en die twijfelen over het al dan niet uitdragen
van die zwangerschap. Ook ben ik kort ingegaan op onze
hulpverlening bij verwerkingsproblematiek. In alle
gevallen is het van belang om aan te sluiten bij de fase
of het proces waarin de vrouw zich bevindt. Alleen zo kan
adequate hulp geboden worden.Richtlijn
Ook in de te ontwikkelen richtlijn moet het
besluitvormings- en/of verwerkingsproces van de vrouw
centraal staan: op welke momenten past welke hulp,
geboden door welke hulpverlener? Het hele veld rondom
vrouwen die onbedoeld zwanger zijn geraakt heeft hier
naar onze mening een verantwoordelijkheid in.
De Fiom pleit er dan ook voor om met elkaar in gesprek te
gaan over een multidisciplinaire richtlijn, ook al lopen
meningen over abortus, door medische, wetenschappelijke
of op geloof of ervaring gebaseerde visies, uit elkaar.
We moeten daarbij de gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid centraal stellen, namelijk: hoe
kunnen wij, het veld, er voor zorgen dat een vrouw die
onbedoeld zwanger is, in staat is een besluit te nemen
waar zij, en haar partner, de rest van hun leven mee
verder kunnen; waar zij hun verantwoordelijkheid voor
kunnen nemen? En hoe kunnen wij er met elkaar voor zorgen
dat eventuele problemen na een abortusingreep zo snel
mogelijk herkend worden en de vrouw/man zo snel mogelijke
de juiste hulp krijgt?

De Fiom is voor een multidisciplinaire richtlijn. Het
woord zegt het al: deze moet onderschreven worden door
alle partijen. Als dat centraal staat in de discussie dan
denken wij graag mee.

Ik dank u voor uw aandacht.

* *
* * *