De Levenseindekliniek is voor de derde keer binnen een jaar op de vingers getikt, ditmaal vanwege euthanasie bij een 47-jarige vrouw met een ernstige vorm van oorsuizen. De toetsingscommissie vindt dat de betrokken psychiater de zaak niet grondig genoeg heeft onderzocht. De Levenseindekliniek verzet zich met klem tegen dit oordeel.

De onafhankelijke toetsingscommissie die alle euthanasiegevallen achteraf beoordeelt, gaf de euthanasie het stempel ‘onzorgvuldig’. De zaak wordt doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie en de inspectie. In een eerder geval werd de Levenskliniek verweten dat ze geen psychiater had ingeschakeld.

De Levenseindekliniek behandelt ‘moeilijke’ euthanasieverzoeken van patiënten die er met hun eigen arts niet uitkomen. Toen de 47-jarige vrouw zich aanmeldde, werd ze eerst door een psychiater van de kliniek onderzocht, omdat er psychische problemen in haar verleden waren geweest. Als een patiënt mogelijk niet wilsbekwaam is, moet het euthanasieverzoek worden bekeken door een onafhankelijke psychiater. De psychiater stelde dat er geen aanwijzingen waren voor een psychische aandoening en stuurde haar door naar de arts, die verder ging met de procedure.

‘De toetsingscommissie moet zich terughoudender opstellen’, vindt directeur Steven Pleiter. Volgens hem roepen commissies te vaak dat er extra onderzoek gedaan had moeten worden door een psychiater, ook als allang duidelijk is dat het om een lichamelijke diagnose gaat. ‘Wij hebben de zaak door drie collega’s laten uitzoeken en die oordeelden unaniem dat goed is gehandeld.’ De toetsingscommissie wil niet reageren. De toetsingscommissies kregen eerder kritiek onvoldoende kennis te hebben op het gebied van de psychiatrie: minister Schippers voerde recent in dat ze in bepaalde gevallen verplicht een psychiater in hun midden op moeten nemen.

Geen twijfel

Uit het dossier blijkt dat patiënte met diverse behandelaren contact heeft gezocht, maar dat zij diverse malen de gekregen adviezen niet volgde, behandelingen niet begon of afbrak.

De 47-jarige vrouw leed al 13 jaar aan tinnitus, oorsuizen. Ze had 24 uur per dag last van steeds harder wordende geluiden in haar hoofd, die klonken als een trein met piepende remmen. Gaandeweg werd ze hierdoor ook zo overgevoelig voor geluid, dat ze zelfs het ruisen van de bomen niet meer kon verdragen. De vrouw volgde tevergeefs talloze behandelingen.

Tinnitus is volgens hoogleraar audiologie Pim van Dijk uit Groningen een erkende lichamelijke aandoening, waarvoor geen genezing bestaat. Patiënten kunnen er alleen mee leren leven. Veel van hen slagen hier min of meer in, maar het is bekend dat verschillende tinnituspatiënten zelfmoord pleegden omdat ze niet meer met de herrie in hun hoofd konden leven.

De toetsingscommissie trekt de ernst dan ook niet in twijfel. ‘Een euthanasieverzoek op basis van een dergelijke aandoening kan door een arts worden gehonoreerd als aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan.’

De kritiek van de commissie richt zich op de psychiater: die zou slechts een kort, procedureel onderzoek hebben verricht. Dit had grondiger gemoeten omdat de vrouw psychisch kwetsbaar was: in het verleden leed ze aan anorexia, ptss, depressies en angst.

‘Uit het dossier blijkt dat patiënte met diverse behandelaren contact heeft gezocht, maar dat zij diverse malen de gekregen adviezen niet volgde, behandelingen niet begon of afbrak.’

Ook vinden ze het vreemd dat de psychiater het verslag pas maanden later aanvulde, toen de arts daarom vroeg. Volgens hen is er weliswaar in het verleden een psychiater bezocht, maar is er ‘geen psychiater geweest die enige serieuze behandeling of diagnostiek heeft kunnen uitvoeren respectievelijk stellen’.

‘Gedegen gesprek’

De Levenseindekliniek bestrijdt dat de vrouw behandelingen niet afmaakte en stelt dat de psychiater wel degelijk diepgaand onderzoek deed. ‘Onze psychiater heeft na een gedegen gesprek uitgesloten dat een psychiatrische aandoening de reden was voor dit euthanasieverzoek’, zegt Pleiter. ‘De zaken uit het verleden speelden niet meer. Als een psychiater dit constateert, dan hoef je daar niet nog een andere psychiater naar te laten kijken. Dat is onnodig belastend. Dit moet je alleen doen als er een duidelijk verband is tussen het lijden en een psychiatrische aandoening.’

Nabestaanden van de vrouw doen vandaag hun verhaal in de Volkskrant. Zij stellen dat haar euthanasiewens zeer doorleefd was. ‘Als ze geen kinderen had gehad, was ze er al veel langer niet meer geweest’, aldus haar partner.