Nederlands Dagblad, 20 februari 2018

Auteur: Eline Kuijper.

De overheid zou hulp bij zelfdoding niet moeten aanbieden aan mensen die hun leven als voltooid ervaren. Met die boodschap kwam de Raad van Kerken dinsdag, bij de presentatie van de brochure ‘Nu word ik oud.

Amersfoort

‘Het leven is pas voltooid als het over is, als je dood bent’, zei de oudkatholieke aartsbisschop van Utrecht Joris Vercammen bij de presentatie. Hij is voorzitter van de kerngroep ‘Vierde levensfase’ van de raad, die zich twee jaar lang met dit thema bezighield. De raad wil met dat boekje het gesprek over euthanasie bij voltooid leven verdiepen. Maar een ideologisch standpunt van de raad tegen euthanasie zou te kort door de bocht zijn. ‘De discussie over voltooid leven is complex. We willen geen taboe op euthanasie leggen’, aldus Vercammen. Hij wil de problematiek juist aangrijpen om het gesprek in de samenleving aan te gaan, over kwetsbaarheid, afhankelijkheid en de zorg voor ouderen. ‘Mensen zijn niet autonoom en onafhankelijk. We mogen geen druk leggen op ouderen.’ In een werkbezoek van de groep aan een verzorgingstehuis in Hilversum viel hen op dat ouderen last hebben van eenzaamheid en de vraag stellen of ze niet tot last zijn. Zorgelijk, vindt Vercammen. ‘Alsof jonge mensen niet tot last van de samenleving zijn. Praten over voltooid leven zonder dat de zorg voor ouderen op orde is, dat lijkt nergens op.’

Afhankelijk

Het platform, waarin verschillende kerken samenwerken, vindt het een bijbelse opdracht om aan de kant te staan van lijdende en zieke mensen. Dat gaat over veel meer dan voltooid leven. ‘In de samenleving worden kwetsbaarheid en afhankelijkheid gezien als on-waarden’, zei Vercammen. ‘Maar kwetsbaarheid en afhankelijkheid horen bij het leven. Wie zouden we zijn, als we niet afhankelijk van elkaar zijn?’

Bij de gesprekken die voorafgingen aan het schrijven van deze brochure, nam de raad als moreel uitgangspunt dat ‘het moedwillig doden van een onschuldig mens in principe problematisch is’, vertelt medisch ethicus Theo Boer. Hij schreef mee aan de brochure. ‘De discussie over euthanasie bij voltooid leven is echt uniek voor Nederland’, zei Boer. ‘Dat is een reden om extra voorzichtig te zijn. Er is een neiging in dit land om verslaafd te raken aan de dood. Er is bijna geen lijden te bedenken, of de dood wordt als uitweg genoemd.’

Boer wijst erop dat berichten en gesprekken over zelfdoding leiden tot meer zelfdodingen. ‘Laten we daarom oppassen met er te veel over te praten en te zeggen dat het geregeld moet worden. Het aanbod schept de vraag.’ Een totaalverbod op euthanasie zou de vraag verminderen, zegt Boer, maar dat is in zijn ogen geen optie. ‘We leven ook in een democratie. Als er in de samenleving veel draagvlak is voor euthanasie, kunnen we niet onze kop in het zand steken.’

De brochure ‘Nu word ik oud’ heeft een oplage van tienduizend en wordt verspreid onder predikanten en pastoors. Toen de werkgroep ‘Vierde ­levensfase’ net begon, stuurde ze een brief naar de Tweede Kamer waarin ze de waardigheid van de mens benadrukte.